1 No’lu KDV Beyannamesinde bulunan “102-Bu Döneme Ait İndirilecek KDV” satırında değişiklik yapılmıştır.

1 No’lu KDV beyannamesinde Ocak/2019 vergilendirme döneminden (1 Şubat 2019'da uygulamaya konulacak) itibaren "İndirimler" tablosunda yer alan "102 - Bu Döneme Ait İndirilecek KDV" satırı kaldırılarak, bu kodda beyan edilen tutarların "108 - Yurtiçi Tevkifatsız Alımlar Nedeniyle Ödenen KDV", "109 - Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilen KDV", "110 - İthalde Ödenen KDV" olarak üç ayrı satır şeklinde beyan edilmesine yönelik değişiklik yapılacaktır.

25 Şubat (24 Şubat tatil olduğu için) 2019 tarihine kadar verilecek olan  Ocak/2019 vergilendirme dönemi beyannamelerinde sorun yaşanmaması için, mükelleflerin Ocak ayına ilişkin işlemlerini yeni duruma uygun olarak kayıt altına almaları ve muhasebe programlarını yeni kodların kullanılacağı şekilde düzenlenmeleri gerekmektedir.

Açıklamadan da anlaşılacağı gibi, cari dönem İndirilecek KDV ayrıştırması yapılacaktır. Muhasebe programı yazılıma yapan firmaların yukarıdaki açıklamalar göre programlarını uygun hale getirmeleri gerektiği belirtilmiş olup, bdp programından verilecek beyannamelerde de yeni açılacak kodlara göre, İndirilecek KDV vergileri aşağıda gösterildiği üzere, 3 ayrı satırda beyan edilecektir.

108 - Yurtiçi Tevkifatsız Alımlar Nedeniyle Ödenen KDV (Bu satıra, yurt içinden yapılan alımlarda KDV tevkifatı uygulanmaksızın satıcının hesapladığı verginin tamamının gösterildiği faturalardaki KDV tutarları yazılacaktır)

109 - Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilen KDV (Bu satıra, tam tevkifat kapsamında yurt içinden yapılan alımlar ve yurt dışından hizmet ithali nedeniyle hesaplanan verginin tamamının alıcı olarak sorumlu sıfatıyla beyan edildiği işlemler ile kısmi tevkifat kapsamında satıcının hesapladığı vergiden belirlenen kısmın alıcı olarak sorumlu sıfatıyla beyan edildiği işlemlere ait 2 no.lu KDV beyannamesi ile beyan edilen KDV tutarları yazılacaktır)

110 - İthalde Ödenen KDV (Bu satıra, ithal edilen mallar nedeniyle gümrükte ödenen KDV tutarları yazılacaktır)

Defter Beyan Sistemi: Nedir - Başvuru İşlemleri (Detaylı Rehber)

Serbest meslek erbabı, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ile basit usule tabi olan mükelleflerin 

kayıtlarının elektronik ortamda tutulması, bu mükelleflerden defter tutmak zorunda olanların defterlerinin bu 

kayıtlardan hareketle elektronik ortamda oluşturulması ve saklanması, vergi beyannamesi, bildirim ve dilekçelerin

elektronik ortamda verilebilmesi ile elektronik ortamda belge düzenlenebilmesini sağlayan sisteme Defter-Beyan 

Sistemi denir.

17 Aralık 2017 tarih ve 30273 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 486 sıra no.lu VUK Genel 

Tebliği ile yeni bir kavram gelmiştir. Bu kavramın adı Defter-Beyan Sistemidir.

“Defter Beyan” Sisteminden Tutulacak Serbest Meslek Kazanç Defteri İçin Nasıl Başvuru Yapılacak?

Bilindiği üzere 01/01/2018 tarihinden itibaren Serbest Meslek Kazanç Defteri kağıt ortamında tutulmayacaktır. 

“DEFTER BEYAN” yöntemi ile GİB internet sisteminden tutulacaktır. Konu ile ilgili VUK 486 seri nolu VUK genel 

tebliği ile usul ve esasları açıklanmıştır.

Gelir vergisi mükellefi olan meslek mensuplarımız kendileri için ve Serbest meslek erbabı müşterileri için aşağıda 

belirttiğimiz esaslara göre 31/12/2017 tarihine kadar başvuru yapılması gerekir.

Ancak; Uygulamanın yeni başlaması nedeni ile 2018 yılı için son başvuru tarihi 31/01/2018 olarak belirlenmiştir.

(Bkz. VUK 486 Gn.Tb. Geçici Madde-1)

Sisteme başvuru için aşağıdaki işlemlerin yapılması gerekir.

Kullanıcı kodunuz ve şifrenizi giriniz .(Kendinizin ve müşterilerinizin beyanname ve bildirimlerini gönderdiğiniz 

kullanıcı kodu ve şifresi)Açılan pencereden “Kendim için başvuru yapacağım veya müşteriniz için ise; 

“Mükellefim için başvuru yapacağım” butonuna basınız.Defter-Beyan Sistemi Başvuru Dilekçesi ekranındaki 

bilgilere ekleyeceğiniz bilgi varsa ekleyiniz. Damga vergisi sürekli mükellefi olanlar Damga vergisi defterini 

işaretlemeleri gerekir. “Defter-Beyan Sistemi kullanım koşullarını okudum, kabul ediyorum.” Kutucuğunu 

işaretleyiniz. Ön izleme butonuna basınız. Dilerseniz dilekçenin çıktısını kağıt ortamımda alabilirsiniz. BAŞVURU 

butonuna basarak işlemi tamamlayınız.

1- Sistemi kullanmak için https://www.defterbeyan.gov.tr/ adresi kullanılacaktır.

2- Açılan sayfadaki “BAŞVURU YAPINIZ “ butonuna basınız.

3- Kullanıcı kodunuz ve şifrenizi giriniz .(Kendinizin ve müşterilerinizin beyanname ve bildirimlerini gönderdiğiniz 

kullanıcı kodu ve şifresi)

4- Açılan pencereden “Kendim için başvuru yapacağım veya müşteriniz için ise; “Mükellefim için başvuru 

yapacağım” butonuna basınız.

5- Defter-Beyan Sistemi Başvuru Dilekçesi ekranındaki bilgilere ekleyeceğiniz bilgi varsa ekleyiniz. Damga vergisi 

sürekli mükellefi olanlar Damga vergisi defterini işaretlemeleri gerekir. “Defter-Beyan Sistemi kullanım koşullarını 

okudum, kabul ediyorum.” Kutucuğunu işaretleyiniz. Ön izleme butonuna basınız. Dilerseniz dilekçenin çıktısını

 kağıt ortamımda alabilirsiniz.

6- BAŞVURU butonuna basarak işlemi tamamlayınız.

Basit Usule Tabi Olanlar İle Serbest Meslek Kazancı Elde Edenlerin 1 Ocak 2018, İşletme Hesabı Esasına 

Tabi Olanların 1 Ocak 2019 Tarihinden İtibaren “Defter-Beyan Sistemini” Kullanma Zorunluluğu Başlıyor!

DEFTER-BEYAN SİSTEMİNİ KULLANMA ZORUNLULUĞU BAŞLIYOR

486 sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile yapılan düzenlemeye göre basit usule tabi mükellefler ile serbest meslek 

erbapları 1 Ocak 2018, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren 

defterlerini elektronik ortamda tutmaya başlıyor.

-    Sistemi kullanmak için başvuru yapılması zorunlu olup, 31/12/2017 tarihine kadar Sistemi kullanmak üzere 

yapılması gereken başvurular serbest meslek erbapları tarafından 31 Ocak 2018, basit usule tabi olan mükellefler

 açısından ise 30 Haziran 2018 tarihine kadar yapılabilecektir.

-    İşlemlerin defterlere kaydı, ait oldukları aya ait katma değer vergisi beyannamesinin verilmesi gereken son 

günden (izleyen ayın 24. gününden) fazla geciktirilemeyecektir.

-    Takvim yılının son ayına ait kayıtlar, takvim yılına ait gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken son gün 

(basit usulde vergilendirilen mükellefler için 25 Şubat, diğer mükellefler için 25 Mart günü) saat 23:59’a kadar 

yapılabilir.

-    Basit usule tabi mükelleflerin alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üçer aylık kayıtlar, izleyen ayın 

sonuna kadar Sisteme kaydedilecektir.

-    Geçici Madde ile yapılan düzenlemeye göre basit usule tabi mükelleflerin 30/4/2018 tarihine kadar 

kaydedilmesi gereken alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üç aylık kayıtlar, 31/7/2018 tarihine kadar 

Sisteme kaydedilebilecekltir.

-    Defterlerin açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk gününde, kapanış onayı defterlere 

ait oldukları takvim yılının son ayını takip eden dördüncü ayın sonuna kadar başkanlık tarafından elektronik 

ortamda yapılacaktır.

-    Defter-Beyan Sistemi üzerinden yapılan işlemlerin, girilen kayıtların, deftere kaydedilmesi işleminin ve 

beyanname, belge, bildirim ile dilekçelerin verilmiş/düzenlenmiş/yapılmış sayılması için Sistem üzerinde 

onaylama işleminin yapılması gerekmektedir.

-    Defter-Beyan Sistemini kullanan mükellefler Sistem dışında kâğıt veya elektronik ortamda kayıt yapamaz, 

defter tutamaz ve Sistem harici yollarla kâğıt veya elektronik beyanname gönderemezler.

Kaynak: TÜRMOB Sirküler

DEFTER BEYAN SİSTEMİNİ KİMLER KULLANACAK

- Serbest Meslek Erbapları

- İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutanlar

- Basit Usule tabi olanlar

SİSTEM NE ZAMAN KULLANILACAKTIR?

Basit usule tabi mükellefler ile serbest meslek erbapları (noterler ile noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar hariç) 

1/1/2018, diğer mükellefler ise 1/1/2019 (serbest meslek kazanç defteri yanında işletme hesabı esasına göre 

defter tutanlar açısından 1/1/2018) tarihinden itibaren Sistemi kullanmaya başlayacaklardır.

SİSTEME BAŞVURU TARİHİ NE ZAMANDIR?

31/12/2017 tarihine kadar Sistemi kullanmak üzere yapılması gereken başvurular serbest meslek erbapları 

tarafından 31/1/2018, basit usule tabi olan mükellefler açısından ise 30/6/2018 tarihine kadar yapılabilecektir.

SİSTEME BAŞVURU NASIL YAPILACAKTIR?

Sisteme başvuracak olan kişiler Sistemi kullanmaya başlayacakları takvim yılından önceki ayın son gününe 

kadar (bu gün dahil) https://www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden veya gelir vergisi yönünden bağlı oldukları

 vergi dairesi aracılığıyla başvuru yapmaları gerekmektedir.

BASİT USULE TABİ MÜKELLEFLER NASIL BAŞVURU YAPACAKTIR?

Basit usule tabi mükellefler, kendileri veya bağlı oldukları meslek odaları veya Serbest Muhasebeci Mali 

Müşavirler aracılığıyla başvuracaklardır.

İŞLETME HESABI ESASINA TABİ VEYA SERBEST MESLEK MÜKELLEFLERİ NASIL BAŞVURU 

YAPACAKTIR?

İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek kazancı elde eden mükellefler ise ya 

doğrudan kendileri yada Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler aracılığıyla başvuracaklardır.

SİSTEM UYGULAMAYA GEÇTİKTEN SONRA MÜKELLEFİYET TESİS ETTİRENLER NASIL BAŞVURU 

YAPACAKTIR?

Sistem uygulamaya geçtikten sonra mükellefiyet tesis ettirenler işe başlama bildiriminin verildiği günü izleyen

yedinci iş günü mesai saati sonuna kadar gelir vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine başvuru 

yapacaklardır. Ya da https://www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden de yedinci iş gününün sonuna kadar saat 

23:59’a kadar yapılabilir.

SİSTEME GİRMEK İÇİN ŞİFRE NASIL ALINACAKTIR?

Sisteme giriş sırasında kullanılacak şifre bilgisi, mükellef veya noterden yetkilendirdiği kişi tarafından gelir vergisi

 yönünden bağlı olunan vergi dairesine yapılacak başvuru ile alınabilecektir.

Şifrenin vergi dairesine başvurularak talep edilmesi halinde, vergi dairesi tarafından muhataba müracaat anında

sistemden üretilecek şifreyi ihtiva eden kapalı bir zarf verilecektir.

SİSTEME NASIL GİRİŞ YAPILACAKTIR?

 www.defterbeyan.gov.tr adresine girildikten sonra kullanıcı kodu, TC Kimlik numarası ve şifre bilgileri kullanılarak 

giriş yapılacaktır.

SİSTEME GİRİŞ, KULLANICI KODU VE ŞİFRE TEMİNİ

Defter-Beyan Sistemine kullanıcı kodu veya Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası (TCKN) ve şifre bilgileri 

kullanılarak www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden giriş yapabilirler.

MESLEK MENSUBUNUN YANINDA ÇALIŞANLAR İÇİN ŞİFRE ÜRETİLMESİ

Sistemi kullanacak mükellef, meslek mensubu veya meslek odaları istemeleri halinde, çalışanlarını Sistemin 

belirli fonksiyonlarını kullanmak üzere Sistem kullanıcısı olarak tanımlayabilecek ve yetkilendirebileceklerdir. 

Bu durumda, tanımlanan kişilerin Sisteme girişte kullanacakları şifreler, Defter Beyan Sistemi içerisinden 

elektronik ortamda üretilerek kullanıcıya gösterilecektir.

HALİ HAZIRDA VAR OLAN KULLANICI KODU VE ŞİFRE İLE DE SİSTEME GİRİŞ YAPILABİLECEK MİDİR?

Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce vergi dairelerinden elektronik beyanname gönderebilmek için temin edilen 

kullanıcı kodu ve şifre bilgisi ile Sisteme giriş yapılabilecektir.

KAYIT ZAMANI

İşlemlerin defterlere kaydı, ait oldukları aya ait katma değer vergisi beyannamesinin verilmesi gereken son 

günden (izleyen ayın 24. gününden) fazla geciktirilemez.  

Takvim yılının son ayına ait kayıtlar, takvim yılına ait gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken son gün 

(basit usulde vergilendirilen mükellefler için 25 Şubat, diğer mükellefler için 25 Mart günü) saat 23:59’a kadar 

yapılabilir.

Basit usule tabi mükelleflerin alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üçer aylık kayıtlar, izleyen ayın 

sonuna kadar Sisteme kaydedilecektir.

Ancak Geçici Madde ile yapılan düzenlemeyle basit usule tabi mükelleflerin 30/4/2018 tarihine kadar 

kaydedilmesi gereken alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üç aylık kayıtlar 31/7/2018 tarihine kadar 

Sisteme kaydedilebilecekleri belirtilmiştir. 

YANLIŞ KAYITLARIN DÜZELTİLMESİ

Defter ve kayıtlara rakam veya yazıların yanlış girilmesi durumunda, Tebliğde kayıt zamanına ilişkin olarak 

belirlenen süreler zarfında, Sistem üzerinden yanlış kayıt güncellenebilecek veya iptal edilerek doğru kayıt aynı

yöntemle tekrar girilebilecektir.  

KDV’NİN SON GÜNÜNE KADAR SİSTEME FATURA İŞLEYEBİLMEK MÜMKÜN MÜ?

Sisteme dahil olanlar kayıtlarını ait oldukları aya ait KDV Beyannamesinin verilmesi gereken son güne kadar 

(son gün dahil) girebileceklerdir.

Takvim yılının son ayına ait kayıtlar, takvim yılına ait gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken son gün saat

 23:59’a kadar yapılabilir.

Basit usule tabi mükelleflerin alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üçer aylık kayıtlar, izleyen ayın 

sonuna kadar Sisteme kaydedilir.

KAYITLARIN YANLIŞ ATILMASI DURUMUNDA DÜZELTME KAYDI ATILABİLECEK Mİ?

Defter beyan sistemine kayıtlar yanlış girildiği takdirde tebliğ ile kayıt zamanına ilişkin olarak belirlenen süreler

zarfında yanlış kayıt iptal edilip tekrar girilebilecektir.

Ancak dikkat edilirse burada tebliğ ile belirlenen sürelerden bahsedilmektedir. Söz konusu kayıtlar ait oldukları 

aya ait KDV Beyannamesinin verilmesi gereken son gününe kadar güncellenebilecektir. Ay atlaması olayından 

sonra geriye dönük kayıt düzeltmesi şimdilik mümkün görülmüyor.

SİSTEM ÜZERİNDEN HANGİ DEFTERLER TUTULABİLECEKTİR?

Defter-Beyan Sistemi üzerinden,

-    İşletme defteri,

-    Çiftçi işletme defteri,

-    Serbest meslek kazanç defteri,

-    Amortisman defteri,

-    Envanter defteri,

-    Damga vergisi defteri,

-    Ambar defteri

-    Bitim işleri defteri 

elektronik ortamda tutulabilecektir.

-    İşletme hesap hülasası (özeti), zirai kazanç hesap özeti, serbest meslek hesap hülasası (özeti) ile basit usul 

hesap özeti yapılan kayıtlardan hareketle Sistem tarafından üretilecektir.

-    Hekimler tarafından protokol defterine, borsa acentaları ile noterler ve noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar 

tarafından ise resmi defterlerine yapılan kayıtlardan bağımsız olarak, mükellefiyete ilişkin olarak yapılan işlemlerin

 kayıt zamanına yönelik süreler içerisinde Sisteme kaydedilmesi gerekmektedir.

-    Mükellefler, üzerinden amortisman ayrılan kıymetler ile bunların amortismanlarını, Sistem üzerinden 

tutacakları envanter defterinde, amortisman defterinde veya amortisman listesinde gösterebilecektir.

AMORTİSMANA TABİ VARLIKLARI SİSTEME DAHİL EDİP SİSTEM ÜZERİNDEN AMORTİSMAN 

AYRILABİLECEK Mİ?

Mükellefler, üzerinden amortisman ayrılan kıymetler ile bunların amortismanlarını, Sistem üzerinden tutacakları 

envanter defterinde, amortisman defterinde veya amortisman listesinde gösterebilecektir.

AÇILIŞ VE KAPANIŞ ONAYI

-    Defter-Beyan Sistemi vasıtasıyla elektronik ortamda tutulan defterlerin açılış onayı; ilk defa veya yeniden işe 

başlama ile sınıf değiştirme hallerinde kullanmaya başlamadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış 

onayları ise defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk gününde Başkanlık tarafından elektronik olarak yapılır. 

Açılış onayı 213 sayılı Kanun’da öngörülen tasdik hükmündedir.

-    Defterlere ait oldukları takvim yılının son ayını TAKİP EDEN DÖRDÜNCÜ AYIN SONUNA KADAR başkanlık 

tarafından ELEKTRONİK ORTAMDA KAPANIŞ ONAYI YAPILIR.  

AÇILIŞ VE KAPANIŞ TASDİKLERİ OTOMATİK OLARAK MI YAPILACAK?

Defterlerin açılış onayı Başkanlık tarafından elektronik olarak yapılır. Açılış onayı 213 sayılı Kanunda öngörülen 

tasdik hükmündedir.

Defterlere ait oldukları takvim yılının son ayını takip eden dördüncü ayın sonuna kadar Başkanlık tarafından 

elektronik ortamda kapanış onayı yapılır.

SİSTEMDEKİ DEFTER VE KAYITLARIN MUHAFAZASINI KİMLER YAPACAKTIR?

Sistem üzerinden tutulan defter ve kayıtların muhafaza yükümlülüğü Başkanlığa aittir. 

DEFTER VE KAYITLARI VERGİ DAİRESİNCE İSTENENLER NE YAPACAK?

Mükellef, ibrazı talep edilen bilgilerin mahiyetini ibraz talep yazısının bir örneği ile birlikte ibraz süresinin 

sonundan en geç 10 gün önce gelir vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesi aracılığıyla Başkanlığa 

bildirecektir. 

FATURA, SEVK İRSALİYESİ VEYA SERBEST MESLEK MAKBUZU DA SİSTEM ÜZERİNDEN 

DÜZENLENEBİLECEK MİDİR?

Mükellefler tarafından fatura ve fatura yerine geçen vesikalar, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, 

gider pusulası, sevk irsaliyesi ve benzer diğer vesikalar, özel mevzuatlarında yer alan düzenlemelere uygun 

olarak, Defter-Beyan Sistemi üzerinden veya bu Sistem vasıtasıyla elektronik ortamda düzenlenebilecektir. 

Ancak bu zorunlu değildir.

SİSTEM ÜZERİNDEN ELEKTRONİK BELGE DÜZENLENMESİ

213 sayılı Kanun kapsamında düzenlenme zorunluluğu bulunan

-    fatura ve fatura yerine geçen vesikalar,

-    serbest meslek makbuzu,

-    müstahsil makbuzu,

-    gider pusulası,

-    sevk irsaliyesi

-    benzer diğer vesikalar,

özel mevzuatlarında yer alan düzenlemelere uygun olarak, Defter-Beyan Sistemi üzerinden veya bu Sistem 

vasıtasıyla elektronik ortamda düzenlenebilecektir.

Bu belgelerin elektronik ortamda tutulmasına ilişkin olarak ayrıca 487 sıra No’lu VUK Genel Tebliğine bakılması 

gerekmektedir. 

MÜKELLEFLER SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİR İLE ANLAŞMAKSIZIN KENDİLERİ BU SİSTEMİ 

KULLANABİLİRLER Mİ?

a) Beyannamelerini Meslek Mensuplarına İmzalatmak Zorunda Olan Mükelleflerden

- Kendisine elektronik beyanname gönderebilmek için kullanıcı kodu, parola ve şifre verilenlerin kendileri veya 

meslek mensupları tarafından,

- Diğerleri için meslek mensupları tarafından,

b) Beyannamelerini Meslek Mensuplarına İmzalatmak Zorunda Olmayan Mükelleflerden

- Kendisine elektronik beyanname gönderebilmek için kullanıcı kodu, parola ve şifre verilenlerin kendileriveya 

meslek mensupları ya da basit usule tabi olan mükellefler açısından bağlı oldukları meslek odaları tarafından,

- Diğerleri için meslek mensupları ya da basit usule tabi olan mükellefler açısından bağlı oldukları meslek odaları 

tarafından,

yapılabilecektir.

Görüldüğü üzere serbest muhasebeci mali müşavir olmaksızın da beyannameler kendisine şifre ve parola 

verilen mükellefler tarafından da verilebilecektir.

TAHAKKUK FİŞİ VE İHBARNAMELERİN TEBLİĞİ

Beyannamelerin onaylanması sonucunda otomatik olarak hazırlanan tahakkuk fişleri ve/veya ihbarnamelerin, 

yine Sistem üzerinden mükellefe, vergi sorumlusuna veya bunların yetki verdiği gerçek veya tüzel kişiye 

elektronik ortamda iletilmesi işlemi ile söz konusu tahakkuk fişleri ve/veya ihbarnameler mükellefe tebliğ edilmiş 

sayılacaktır.

ONAYLAMA İŞLEMİ ZORUNLULUĞU 

Defter-Beyan Sistemi üzerinden yapılan işlemlerin, girilen kayıtların, deftere kaydedilmesi işleminin ve 

beyanname, belge, bildirim ile dilekçelerin verilmiş/düzenlenmiş/yapılmış sayılması için Sistem üzerinde

 onaylama işleminin yapılması gerekmektedir. Onaylanacak işlem, yapılması gereken kanuni/idari süresinin 

son günü saat 23:59’dan önce tamamlanmalıdır.

BELGE VE KAYITLARIN DOĞRULUĞUNDA ESAS ALINACAK KAYITLAR

Tebliğde, elektronik ortamda yapılan işlemlerin tespit ve tevsikinde, Başkanlık/vergi dairesi kayıtları esas 

alınacaktır.

MEVCUT KULLANICI KODU VE ŞİFRE BİLGİLERİ İLE DEFTER-BEYAN SİSTEMİNİ KULLANABİLMESİ 

Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce elektronik ortamda beyanname gönderme aracılık yetkisi almış olan 

gerçek ve tüzel kişiler (31 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri  kapsamında verilenler hariç) mevcut kullanıcı 

kodu ve şifre bilgileri ile Defter-Beyan Sistemini kullanabileceklerdir.

Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce, Defter-Beyan Sistemini kullanmakla yükümlü olan mükellefler ile aralarında

 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan “Elektronik Beyanname Gönderme Aracılık ve 

Sorumluluk Sözleşmesi”ni imzalayan meslek mensuplarının, söz konusu sözleşmelerinin geçerliliğini sürdürmesi 

koşuluyla, Defter-Beyan Sisteminin kullanımı için yeni bir sözleşme imzalamasına gerek bulunmamaktadır.

BAŞVURU YAPILMASI 

Defter-Beyan Sistemini kullanmak zorunda olan mükelleflerin, Sistemi kullanmaya başlayacakları takvim yılından 

önceki ayın son gününe kadar (bugün dahil) www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden veya gelir vergisi yönünden

 bağlı oldukları vergi dairesi aracılığıyla başvuru yapmaları gerekmektedir.

 (2) Söz konusu başvuruyu; 

a) Basit usule tabi mükellefler,  

-    Kendileri,

-    Aralarında bu Tebliğin ekinde (Ek:1) yer alan “Defter-Beyan Sistemi Kullanımı Aracılık ve Sorumluluk 

Sözleşmesi (Meslek Odaları ile Basit Usulde Vergilendirilen Üyeleri İçin)” düzenledikleri meslek odaları veya

-    340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan “Elektronik Beyanname Gönderme Aracılık 

ve Sorumluluk Sözleşmesi” imzaladıkları meslek mensupları aracılığıyla,

b) İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek kazancı elde eden mükellefler 

-    Kendileri veya

-    340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan “Elektronik Beyanname Gönderme

-    Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” düzenledikleri meslek mensupları aracılığıyla

yapabileceklerdir. 

Defter-Beyan Sisteminin uygulanmaya başlanmasından sonra mükellefiyet tesis ettiren ve söz konusu Sistemi 

kullanmak zorunda olan mükellefler, kendileri veya yukarıda belirtildiği şekilde aracılık ve sorumluluk yetkisi 

verdiği kişiler aracılığıyla İŞE BAŞLAMA BİLDİRİMİNİN VERİLDİĞİ GÜNÜ İZLEYEN YEDİNCİ İŞ GÜNÜ MESAİ 

SAATİ SONUNA KADAR gelir vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine başvuru yapacaklardır. Söz konusu

 başvuru işe başlama bildiriminin verildiği günü izleyen yedinci iş gününün sonuna (saat 23.59’a) kadar 

www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden de yapılabilecektir.  

Basit usule tabi mükellefler; 

(a)    Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği veya kullandığı tespit edilenlerin, bu hususun 

kendilerine tebliğ edildiği tarihi takip eden aybaşından önce,

(b)    Mevcut işine 193 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen faaliyetleri ilave edenlerin, bu faaliyetlere 

ilişkin işe başlama bildiriminin verildiği günü izleyen yedinci iş günü sonuna kadar,

(c)    İşletme hesabı esasına göre defter tutacak olan mükelleflerin defter tutmaya başlamadan önceki takvim 

yılının son gününe (bugün dâhil) kadar,

kendileri veya yukarıda belirtildiği şekilde aracılık ve sorumluluk yetkisi verdiği kişiler aracılığıyla gelir vergisi 

yönünden bağlı oldukları vergi dairesi ya da www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden başvuru yapmaları 

gerekmektedir. 

İkinci sınıfa geçerek işletme hesabı esasına göre defter tutacak olan mükellefler, 

Söz konusu maddede belirtilen şartların tahakkuk ettiği takvim yılının son gününe (bugün dâhil) kadar,  

Gerçek usulde vergilendirilmekte iken 193 sayılı Kanunun 46 ncı maddesinde yer alan düzenleme gereği 

basit usule tabi olmayı yazı ile talep eden mükellefler

anılan maddede belirtilen şartların gerçekleştiği takvim yılının son gününe (bu gün dâhil) kadar, kendileri veya 

yukarıda belirtildiği şekilde aracılık ve sorumluluk yetkisi verdiği kişiler aracılığıyla www.defterbeyan.gov.tr adresi

üzerinden elektronik ortamda veya gelir vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine başvuru yapmaları 

gerekmektedir. 

SİSTEMDEN ÇIKIŞ

Ölüm, gaiplik veya mükellefiyetinin sonlandırılması/terkin edilmesi halinde

Ölüm/gaiplik kararı tarihi ile sonlandırma/terkin tarihinden itibaren, o tarihe kadar yapılması gereken işlemler ve 

onların gerektirdiği yükümlülükler haricinde, Defter-Beyan Sistemi kayıt yapma, defter tutma ve beyanname 

gönderme özellikleri bakımından kullanılamayacaktır. Bununla birlikte geçmiş dönemlere ilişkin bilgilerin 

görüntülenmesi amacıyla Sistem kullanılabilecektir.

İkinci sınıftan birinci sınıf tüccar sınıfına geçilmesi halinde

İkinci sınıf tüccarlar, 213 sayılı Kanunun 180 ve 181 inci maddelerinde yer alan hükümler kapsamında birinci 

sınıfa geçerek bilanço esasına göre defter tutacakları izleyen takvim yılı başından itibaren Sistem kullanıcıları 

arasından çıkacaklardır. 213 sayılı Kanunun 180 inci maddesi kapsamında sınıf değişikliği yapılmasına yönelik 

sorumluluk mükelleflere aittir.

Basit Usulde Vergilendirilmekten vazgeçilmesi halinde

Basit usulün şartlarını haiz olup Sistemi kullanan mükelleflerden, bu usulden yararlanmayı istemediklerini ve 

kazançlarını bilanço esasına göre tespit etmek istediklerini yazı ile bildirenler, dilekçelerinde belirttikleri tarihten 

veya izleyen takvim yılı başından itibaren Sistemi kullanamayacaklardır. Ancak, geçmiş dönemlere ilişkin bilgilerin

görüntülenmesi amacıyla Sistem kullanılabilecektir.

Çalışmamız; Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 486), TÜRMOB Sirküler ve İSMMMO Sirküler'den 

yararlanılarak hazırlanmıştır.

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden 

yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

484 SIRA NOLU VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ

Resmi Gazete Tarihi: 11/11/2017
Resmi Gazete No: 30237

Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinin (B) fıkrasında “Yeniden değerleme oranı, yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayında (Ekim ayı dâhil) bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye İstatistik Kurumunun Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır. Bu oran Maliye Bakanlığınca Resmî Gazete ile ilan edilir.” hükmü yer almaktadır.

Bu hüküm uyarınca yeniden değerleme oranı 2017 yılı için % 14,47 (ondört virgül kırkyedi) olarak tespit edilmiştir.

Bu oran, aynı zamanda 2017 yılına ait son geçici vergi dönemi için de uygulanacaktır.

Öte yandan, bu konuda daha önce yayımlanmış olan tebliğler de yürürlükte bulunmaktadır.

Tebliğ olunur.

Şirket Kuruluş İşlemlerinde Değişiklik Yapıldı.

   Şirket kuruluş aşamasında sözleşmenin ticaret sicili müdürü huzurunda imzalanmasına ve imza beyannamesinin ticaret sicili müdürlüklerinde düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar belirlendi.

   Gümrük ve Ticaret Bakanlığının konuya ilişkin tebliği 06 Aralık 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

   Buna göre, şirket sözleşmesi Merkezi Sicil Kayıt Sistemi’nde (MERSİS) hazırlanacak.

   Başvuruda, kurucu Türk vatandaşı ise geçerli kimlik kartı, pasaport veya sürücü belgesi, doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişi olması durumunda mavi kart, yabancı uyruklu ise geçerli pasaport ibraz edilecek.

   Müdürlükte imzalanan sözleşmenin onay tarihinden itibaren 3 ay içinde tescili için başvuruda bulunulmaması halinde, sözleşmede imzası bulunanların şirket kurma iradelerinin devam ettiğine dair beyanda bulunmaları gerekecek. Şirket kuruluş ve ticari işletme açılışı işlemlerinde müdürlüklere ibrazı zorunlu olan imza beyannameleri, müdürlükler tarafından düzenlenebilecek.

   İmza beyannamesi düzenlenen kişilerin kimlik bilgileri doğrulandıktan sonra imza beyannamesi hazırlanacak ve müdür huzurunda imzalatılacak. Beyanname müdürlükçe saklanmak üzere teslim alınacak ve tescil başvuru belgeleriyle birleştirilerek dosyasında saklanacak.

   

İşsizlik Maaşı Almak İçin;

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu‘na göre;

• İşsizlik sigortası kapsamında bir işyerinde çalışırken çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler,
• Hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak kaydıyla son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmalıdır,
• Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde başvuruda bulunulmalıdır. Başvuruda gecikilmesi halinde geçen her gün için işsizlik ödeneğinden faydalanılamayacaktır.

Bu şartların sağlanması halinde işsizlik maaşından yararlanılmaktadır.

Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde;

1. 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
2. 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
3. 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,süre ile işsizlik ödeneğine hak kazanmaktadırlar.

YENİ NESİL YAZARKASAYA GEÇİŞ

15/6/2013 tarihli ve 28678 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 426)'nin “4. Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanma Mecburiyetinin Başlama Tarihleri” başlıklı bölümünde yer alan (c) ve (d) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve (d) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (e), (f), (g), (ğ), (h) ve (ı) bentleri eklenmiştir.

“c) (a) ve (b) bentleri dışında kalan mükelleflerin Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları kullanma mecburiyeti; 2014 yılı satışları veya gayrisafi iş hasılatı dikkate alınarak aşağıdaki şekilde yeniden belirlenmiş olup, 2014 yılı satışları veya gayri safi iş hasılatı:

-  1 milyon TL’yi aşan mükellefler için, 1/4/2016 tarihinden,

-  1 milyon TL’den 500 Bin TL’ye kadar olan mükellefler için, 1/7/2016 tarihinden,

-  500 Bin TL ile 150 Bin TL arasında olan mükellefler için, 1/10/2016 tarihinden,

-  150 Bin TL’den az olan mükellefler için, 1/1/2017 tarihinden,

itibaren Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz kullanma mecburiyeti başlayacaktır.

Dileyen mükellefler, yukarıda belirtilen tarihlerden önce de Bakanlıkça (Maliye Bakanlığınca) onaylanmış Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları alarak kullanabileceklerdir.

Nitelikleri 10/5/1991 tarihli ve 20867 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğ Seri No: 31’de belirlenmiş olan “Bilgisayar Bağlantılı Ödeme Kaydedici Cihazları”  kullanan mükellefler için Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz kullanma mecburiyetinin başlama tarihi; bu tür cihazların, aynı veya şube şeklindeki işyerlerinde çok sayıda kullanılıyor olmaları, birbirleri ile olduğu kadar değişik çevre birimleri ile de entegre olacak şekilde kullanılmaları, farklı teknik özelliklere sahip olmaları gibi nedenlerle ve bu cihazların kullanıldığı işyerlerinin Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz sistemine en uygun şekilde entegrasyonunu sağlamak amacıyla, yukarıda yer verilen yıllık satış ve gayri safi iş hasılatı tutarlarına bağlı olmaksızın, 1/1/2017 olarak belirlenmiştir.

d) Mükellefler, 3100 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine tâbi mevcut ödeme kaydedici cihazlarını bu bölümdeki bentlerde belirtilen tarihleri geçmemek üzere mali hafızaları doluncaya kadar kullanabilirler. Bu Tebliğin yayım tarihinden geçerli olmak üzere, belirtilen tarihlerden önce mali hafızaları dolan mevcut ödeme kaydedici cihazlara yeni malî hafıza takılmaz ve cihaz Bakanlıkça yayımlanan Genel Tebliğlerde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde hurdaya ayrılır. Cihazı hurdaya ayrılan mükellefler Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları almak suretiyle yükümlülüklerini yerine getirebileceklerdir.”

“e) 1/1/2015 ila 31/12/2015 tarihleri arasında işe başlayan/başlayacak mükelleflerin Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz kullanım mecburiyeti 1/1/2017 tarihinden itibaren başlayacak olup dileyen mükellefler bu tarihten önce de Bakanlıkça onaylanmış Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları alarak kullanabileceklerdir.

f) 1/1/2016 tarihinden sonra işe başlayacak mükelleflerin Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları kullanma mecburiyeti işe başlama tarihinden itibaren 30 gün (kalkınmada öncelikli yörelerde 60 gün) içinde başlayacaktır.

g) 3100 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan ilgili mevzuata göre ödeme kaydedici cihaz kullanımından muaf tutulanların, muafiyetlerinin devamı süresince Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları kullanma mecburiyetleri bulunmamaktadır.

ğ) 3100 sayılı Kanun ile ilgili mevzuata göre ihtiyari olarak sinema giriş bileti, yolcu taşıma bileti düzenleyen veya faaliyetlerinde ihtiyari olarak ödeme kaydedici cihaz kullanmak isteyen mükellefler, bu bölümde yer verilen bentlerdeki sürelerden sonra ödeme kaydedici cihaz kullanmayı tercih edecek olmaları halinde, Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz kullanmak mecburiyetindedirler.

h) Akaryakıt pompalarına bağlanan ödeme kaydedici cihazları kullanmak zorunda olan mükelleflerin Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları kullanma mecburiyeti, Gelir İdaresi Başkanlığınca konuya ilişkin hazırlanacak teknik kılavuz ve mesajlaşma protokolü dokümanlarının hazırlanarak ilan edilmesi ve zorunluluk başlangıç tarihlerinin Bakanlıkça belirlenmesini müteakip belirtilen tarihlerden itibaren başlayacaktır.

ı) Mükellefler Yeni Nesil Ödeme Kaydedici cihaz alarak kullanmaya başlamalarını takiben, işletmelerinde mevcut 3100 sayılı Kanuna tabi eski ödeme kaydedici cihazlarını Bakanlıkça yayımlanan Genel Tebliğlerde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde hurdaya ayırma işlemine tabi tutacaklardır.”

Sınıf değiştirmede dikkat edilmesi gereken hususlar! 

GİRİŞ  

Defter tutma yönünden tacirler, birinci sınıf ve ikinci sınıf tacirler olarak iki sınıfa ayrılmıştır. İkinci sınıf tacirler, İşletme Hesabı Esasına göre, birinci sınıf tacirler ise Bilanço Esasına göre işlem görürler. Kanun koyucu, ticari yaşamın sürekli aynı düzeyde kalmayacağı düşüncesinden hareket ederek birinci ve ikinci sınıf tüccarların sınıf değiştirmelerini kabul etmiştir. VUK’un 179. maddesinde birinci sınıftan ikinci sınıfa, 180. madde ile de ikinci sınıftan birinci sınıfa hangi durum ve koşulların varlığı halinde geçilebileceğine ilişkin hükümler konulmuştur. Yani belirli koşulların gerçekleşmesi ile tüccarların bulundukları sınıfı değiştirerek diğer sınıfa ait usul ve esasta defter tutmalarına olanak sağlanmıştır. Sınıf değiştirmede esas ölçü iş hacmi ölçüsüdür.   Bilindiği gibi, tüzel kişiler statüleri gereği birinci sınıf tüccar olarak bilanço esasına göre defter tutmak zorundadırlar. Sınıf değiştirme işlemi, yalnızca gerçek kişilere ait olup; değişiklik, bunlara ait işletmelerin cirolarına bağlıdır. Yani, ticaret şirketlerinin iş hacmi ne olursa olsun, birinci sınıf tüccar sayılırlar. Bunların sınıf değiştirmeleri söz konusu değildir. Kurumlar vergisine tabi ticaret şirketleri ve kooperatifler dışındaki mükellefler, Maliye Bakanlığı’nın izni ile sınıf değiştirebilirler.   İkinci sınıf tacirler istedikleri takdirde bilanço esasına göre defter tutabilirler (VUK md. 181).  Vergi Usul Kanunu’nun 177. maddesinde, tutulacak defterlerle ilgili olarak birinci sınıfa dahil olmayı gerektiren hadler belirtilmiştir.   

I. SINIF DÜŞME (BİRİNCİ SINIFTAN   İKİNCİ SINIFA GEÇME) 

VUK’un 179. maddesinde yer alan düzenlemeye göre, 177. maddede yazılı ciro veya hasılat hadlerinin altında gerçekleşecek iş hacimleri dikkate alınmak suretiyle bilanço esasından işletme hesabı esasında defter tutmaya geçiş bir ya da üç yıl içerisinde olabilmektedir. Başka bir ifade ile sınıf değiştirme VUK’un 177. maddesindeki hadlerin ihlal yüzdelerine göre farklı hesap dönemlerinde mümkün olabilmektedir.   Azalış şeklinde meydana gelen değişiklik VUK’un 179. maddesinde belirtilen esaslara uymakta ise; bu tüccarlar, koşulların gerçekleştiği hesap dönemini takip eden hesap döneminin başından itibaren, ikinci sınıfa geçebilirler. Ancak, koşullar sağlanmış olsa bile, bu tüccarlar isterlerse ikinci sınıf tüccar olarak kalabilir ve bilanço esasına göre defter tutabilirler.   

Aşağıda belirtilen koşullardan birisinin gerçekleşmesi durumunda, izleyen hesap döneminden itibaren ikinci sınıfa geçmek mümkündür.   

1‐ Bir hesap dönemindeki iş hacmi hadleri VUK’un 177. maddesinde yer alan hadlerden % 20’yi aşan bir oranda düşük olursa veya 

2‐ Arka arkaya üç dönemin iş hacmi, VUK’un 177. maddesinde belirtilen hadlere göre % 20’ye kadar bir düşüklük gösterirse. Burada önemli olan husus, birbirini izleyen arka arkaya üç hesap döneminde düşüş ortaya çıkmasıdır. Bir başka önemli husus, iş hacmindeki düşüklüğün arka arkaya yani araya bir fasıla girmeden meydana gelmiş olmasıdır. Ayrıca bu düşüklük, mal alış miktarında olabileceği gibi, satış tutarında veya hasılatta da olabilir. Hatta bu düşüklük bir yıl mal alışında, bir yıl da mal satış tutarında olabilir. Bu, durumu değiştirmez. 

II. SINIF YÜKSELTME (İKİNCİ   SINIFTAN BİRİNCİ SINIFA GEÇME) 

İkinci sınıf olan tüccarların durumları, aşağıda belirtilen koşullara uyulduğu takdirde, bu kişiler koşulların gerçekleştiği hesap dönemini takip eden hesap döneminin başından itibaren birinci sınıfa geçerler. Sınıfların belirlenmesinde ilgili maddedeki koşulların tam olarak var olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir. 

1‐ Bir hesap döneminin iş hacmi VUK’un 177. maddesinde yer alan hadlerden % 20’yi aşan bir oranda fazla olursa,   

2‐ Arka arkaya iki dönemin iş hacmi VUK’un 177. maddesinde yer alan hadlere göre % 20’ye kadar bir fazlalık gösterirse,   

Bu koşulların gerçekleşmesini takip eden hesap döneminden itibaren ikinci sınıf tüccarlar sınıf değiştirerek birinci sınıfa geçerler. Bunun sonucu olarak bu kişiler defter tutma yönünden birinci sınıf tüccarların tabi olduğu hükümlere tabi olurlar.   Bu durumda mükellefler, tüccar sınıflarının tayini ve 2016 yılında tutulacak defterler bakımından VUK’un sınıf değişikliğine ilişkin hükümlerinin uygulanmasında 2015 yılı iş hacimleriyle VUK’un 177. maddesinde yer alan ve VUK’un mükerrer 414. maddesinin konu ile ilgili hükümleri gereğince yeniden belirlenen hadleri kıyaslayacaklardır.   Tüccar sınıflarındaki değişiklikler, ikinci sınıftan birinci sınıfa geçerken zorunlu olarak göz önüne alınırken; bilanço esasından işletme hesabına geçişte aynı zorunluluk söz konusu olmayıp isteğe bağlıdır. İşletme hesabı esasından bilanço esasına geçenlerin yukarıdaki zorunluluğa uymamaları, tutulan defterin tutulmamış hükmünde sayılması sonucunu doğurur ve bunun sonucunda da re’sen cezalı tarh işlemleri kaçınılmaz olabilir. 

III. İHTİYARİ SINIF DEĞİŞTİRME 

İkinci sınıf tüccarlar, isterlerse birinci sınıf tüccar olarak bilanço esasında defter tutabilirler (VUK md. 181) . Bunun yanında yeni işe başlayan tüccarlar, alım satım ve hasılat tutarları, henüz belli olmadığından, ikinci sınıf tüccarlar gibi hareket ederek işletme hesabı esasına göre defter tutabilirler. 

IV. SINIF DEĞİŞTİRMEYE İLİŞKİN   ÖZELLİK TAŞIYAN BAZI DURUMLAR A. KARI VE KOCANIN AYRI TİCARİ   FAALİYETİ OLMASI DURUMU 

Karı, koca ve çocukların ayrı ayrı ticari faaliyet göstermeleri halinde, her biri için defter tutma yönünden kendi işletmelerinin iş hacmi esas alınır.   

B. BİRDEN FAZLA İŞ YERİ OLANLARDA   DEFTER TUTMA 

Birden fazla iş yeri bulunan kişilerin, her bir iş yeri için ayrı ayrı defter tasdik ettirmek suretiyle defter tutmaları mümkündür. Ancak bu işletmelerin, bilanço ve gelir tablolarını dönem sonunda konsolide etmeleri gerekir. Ayrı ayrı defter tutmak yerine merkezden tek bir defter tasdik ettirerek, bu defterde hesapların şubeler itibariyle izlenmesi de mümkündür. Tüccar sınıfının belirlenmesinde, birden fazla işletmesi olan mükellefler yönünden her işletmenin ayrı ayrı mı yoksa bütün işletmelerin toplam alım satım ölçülerinin mi esas alınacağı konusunda farklı görüş ve uygulamalar vardır. Danıştay tarafından da bu konuda verilmiş farklı kararları mevcuttur. Ancak Tekdüzen Muhasebe Sistemi uygulaması da dikkate alındığında, bilanço esasına göre defter tutan bir işlemenin aynı zamanda başka bir işletmesinde işletme defteri tutması mümkün olmaz. Kısaca, birden fazla ticari işletmesi olan mükellefler, defter tutma yönünden işletmelerin iş hacimleri toplamına göre hareket etmelidirler. 

C. İKİNCİ SINIFTAN BİRİNCİ SINIFA GEÇİŞLERDE   

BA BS FORM VERME   

Hadlerden dolayı bilanço esasına göre işlem gören tacirler, geçtiği aydan itibaren BA BS formlarını düzenlemek zorundadır. Aksi halde VUK’nun mükerrer 355 maddesi gereği Özel Usulsülsüzlük cezasıyla karşı karşıya kalacaklardır. 

D. YIL İÇİNDE İŞİ BIRAKIP YENİDEN İŞE   BAŞLAYANLARIN SINIFI 

Yeniden işe başlayan tacirler iş hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar ikinci sınıf tüccar gibi işletme defteri tutabilirler. Mükellefin daha önce bilanço esasına göre defter tutuyor olması, daha sonra yine bilanço esasına göre defter tutmasını gerektirmez. 

E. İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE İŞ   HACMİ ÖLÇÜSÜ 

İnşaat işinin mükellefin kendi nam ve hesabına yapılması ile taahhüt şeklinde yapılması farklılık gösterir. Bu nedenle; 

‐ Kendi nam ve hesabına özel inşaat şeklinde inşaat yapıp daire veya dükkan şeklinde satanların tüccar sınıfının tayininde 177. maddenin 1. bendindeki hadlerin,                 

- Taahhüt işi yapan müteahhitlerin ise yaptıkları iş, hizmet niteliği taşıdığı için tüccar sınıfının belirlenmesinde 2. bentte belirtilen haddin dikkate alınması gerekir.   

F. ADİ ORTAKLIKLARIN DURUMU 

VUK’un 177/4. maddesinde, tüccar sınıfının tayininde, adi ortaklıklar yönünden adi ortaklığın iş  hacminin esas alınacağı açıkça belirtilmiştir. Ortaklardan bir veya bir kaçının bilanço esasına göre defter tutuyor olması, adi ortaklığın kanunda belirtilen hadleri aşmaması halinde bilanço esasına göre defter tutmasını gerektirmez. 

G. İADELERİN SATIŞ TUTARINA   EKLENMEYECEĞİ  

Mükelleflerin satışlarından iade edilen tutarlar yıllık iş hacminin hesabında dikkate alınmaz.   

H. KOLLEKTİF ŞİRKET ORTAKLARININ   DURUMU 

Kollektif şirket ortaklarıyla komandit şirketlerin komandite ortakları birinci sınıf tacir sayılır (GVK md. 37). Bu ortakların ortağı oldukları şirket dışında kendilerine ait ticari işletmeleri için de bilanço esasına göre defter tutmaları gerekmektedir.   

I. MAL SATIŞ VE HİZMET İFASININ BİRLİKTE   SUNULDUĞU İŞLETMELERDE SINIFIN TESPİTİ  

Hem alım satım hem de hizmet ifasının birlikte yapılması durumunda 177. maddenin 3. bendine göre hesaplama yapılmalıdır. Ancak, bu şekilde hesap yapabilmek için her iki faaliyete ait alım satım tutarlarının ayrı ayrı bilinmesi gerekir. Örneğin hem yedek parça alım satımı hem de nakliye işi yapan bir mükellefin iş hacminin hesabında 177. maddenin 3. bendine göre işlem yapılacaktır. Burada, nakliyecilik geliri ile yedek parça satış tutarı toplamı esas alınacaktır. Nakliyecilik hasılatının hesabında 2 numaralı bentteki hasılatın 5 katı alınır. Sınıf değiştirmek için sadece 177. maddedeki hadlerin aşılmış olması yeterli değildir. Ayrıca 179 ve 180. maddelerdeki artış ve azalış oranları da dikkate alınmalıdır. 

İ. BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTMASI   GEREKİRKEN İŞLETME HESABI ESASINA   GÖRE DEFTER TUTULMASI 

Bilanço esasına göre defter tutması gerektiği halde işletme hesabı esasına göre defter tutulması VUK’ un 30/3. maddesi uyarınca re’ sen takdir nedenidir. Ancak mükellef hakkında vergi ziyaına neden olacak bir husus tespit edilmemişse, sadece iki kat birinci derecede usulsüzlük cezası kesilmekle yetinilir. Bilanço esasına göre defter tutması gerektiği halde işletme defteri tutulması KDV’nin indirimine engel değildir. Ancak, Maliye Bakanlığı farklı görüştedir. Danıştay ise, KDV’nin indirim konusu edilebileceği görüşündedir. Mükelleflerin tutmaları gereken defterin sınıfı konusunda dikkatli olmaları gerekmektedir. 

J. İKİNCİ SINIF TACİRİN BİRİNCİ SINIFA   GEÇİŞTE AÇILIŞ BİLANÇOSUNUN   DÜZENLENMESİ  

İşletme hesabı esasına göre defter tutmakta iken hadlerin aşılması veya mükellefin kendi isteği ile bilanço esasına göre defter tutmak istendiğinde işletme hesabı özetindeki bilgiler ile işletmenin alacak, borç ve mevcutları dikkate alınarak bir açılış bilançosu düzenlenir. Açılış bilançosundaki bilgilerden mal hesabı ile önceki dönem kârı işletme hesabı özetinden, diğer bilgiler ise, işletmenin ticari ilişkilerinden envanter yapılarak çıkartılır. 

SONUÇ   

Vergi sisteminin önemli bir eksikliği, birinci sınıfa geçiş hadlerinin yüksek olmasıdır. Ülkemizde defter tutan mükelleflerin yaklaşık % 80‐90’ı işletme hesabı esasına göre defter tutmaktadır. Oysa işletme defteri borç ve alacakları izlemeye elverişli değildir. Banka kayıtlarını ve amortismana tabi iktisadi kıymetleri göstermemesi, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin denetlenmesini, incelenmesini ve izlenmesini zorlaştırmaktadır.

Bursa SMMM Odası